بهترین زمان حجامت ؛ چه فصلی چه روزی و چه ساعتی ؟
هر آنچه باید در مورد حجامت درمانی بدانید!!!
بیرون کشیدن خون از بدن یا حجامت یکی از اعمالی است که در تمدن های بسیار کهن همچون تمدن های بین النهرین ، مصر ،مایا و آزتک به منظور درمان بیماری و درد صورت می گرفته است. از همان دوران به فواید حجامت در درمان بسیاری از بیماری ها پی برده شده است. به طور مثال حجامت، علاوه بر خارج کردن خون، موجب تحلیل مواد زائد جمع شده در یک منطقه و حرکت آنها به سطح پوست شده و در نتیجه با مصون ماندن اعضای دیگر و جذب خون به عضو باعث گرم شدن عضو و تسکین درد می گردد.
ریشه کلمه حجامت از لفظ حجم است ، یعنی ایجاد حجم و بحث خون گیری هم به صورت عارضی بر آن تحمیل می شود، چون بیشتر حالتی است که حجم در ناحیه ای ایجاد می شود و از این جهت، حجامت یک حالت انقباض و انبساط در عضلات ایجاد می کند.
پیامبر اسلام حجامت را سنتی موکد دانسته و خود و خانواده هایشان به انجام این عمل اهتمام می ورزیدند.
اولین زمان در حجامت درمانی بهترین زمان است و براساس تشخیص پزشک، شصت جای بدن برحسب نیاز حجامت می شود و فاصله بین حجامت ها و زمان و مقدار خون گرفته شده و.... بر حسب علت بیماری و سیر درمان متفاوت است. مثلا در درمان جوش صورت و آکنه طی یک سال 10-7 مرتبه انواع حجامت های مورد نیاز انجام می پذیرد ، در ترک اعتیاد 10 روز متوالی از 10 جای بدن در صورت نیاز حجامت انجام می گیرد.
حجامت در درمان نسبی و یا کامل سردردهای عصبی و میگرن ، فشارخون و رفع غلظت خون ، سکته قلبی و مغزی، تقویت بینایی چشم، چربی، قند و اوره خون، آبله مرغان ، سنگ کلیه و سنگ کیسه صفرا ، زردی نوزاد ان، ضعف و ناتوانی جسمی، نقرس ، افزایش قد رت ایمنی بدن، آرتروز و رماتیسم، آسم، سرفه و تنگی نفس ، سوء هاضمه و ورم معده ، کنترل بیماری های اعصاب و روان، دیسک کمر و کمردرد ، بیماری های پوستی و خارش بدن ، لکنت زبان ، برخی از انواع سرطان، عفونت لوزه و ... مفید است .داروهای شیمیایی ممکن است که باعث درمان و تسکین درد شوند اما عوارض جانبی برخی از آنها به سایر بافت ها و ارگان ها لطمه وارد می سازند.
در مقابل حجامت هیچ آسیبی به بافت های بدن وارد نمی کند و علاوه بر اینکه در برخی موارد به صورت ریشه ای بیماری مورد نظر را کنترل و درمان می کند، بر سایر بیماری های فرد نیز اثرات مثبت خواهد داشت.
بهترین زمان حجامت
حجامت در زمانی باید انجام شود که علائم غلبه خون ظاهر می شود. سنگینی سر و درد آن، خارش صورت و پیشانی، تاری چشم، احساس وجود خون در دهان، تورم لثه، خواب زیاد، سرخی در سر و صورت و گردن و... از جمله مواردیست که نشان دهنده نیاز بدن به حجامت است.
امام رضا علیه السلام فرموده اند:فصل بهار روح زمان هاست و در این فصل خون به هیجان در می آید و از حجامت در این زمان از سال باید استفاده شود.افرادی که در سلامت کامل هستند بهتر است یک بار در فصل بهار و یک بار در فصل پاییز حجامت کند. انجام این عمل در فصل تابستان و زمستان نیز مطلوب است.
فصل، روز و ساعت حجامت نیز در نحوه تاثیر حجامت بسیار موثر است، به طوری که بی توجهی به آن می تواند بیماری فرد را تشدید کند. حجامت در فصل بهار و پاییز فواید بیشتری دارد و بهترین زمان حجامت پیشگیرانه برای حفظ سلامتی محسوب می شوند. این عمل در سرما و گرمای شدید کمتر از سایر زمان ها انجام می شود .
روز هفتم و چهاردم حزیران مصادف با اواخر خردادماه بهترین روزهای حجامت هستند و انجام آن در این روز، دارای فواید معنوی و جسمی فراوانی است.
روزهای شنبه، یکشنبه، سه شنبه و پنج شنبه برای حجامت زمان خوبی هستند .بهترین روز دوشنبه و بدترین روز جمعه است به خصوص ظهر جمعه .
روزهای شانزدهم و هفدهم ماه قمری مناسب ترین روزها برای حجامت هستند. حجامت در غیر زمان خود یعنی 16 و 17 ماه قمری، در خارج کردن اخلاط غلیظ و فشرده موثر نیست و حتی می تواند بیماری های سوداوی و غلظت خون را تشدید کند.
زمانی که فرد بیمار باشد حجامت باید با در نظر گرفتن کم خونی ، قوای بدن و... براساس زمانبندی معینی انجام شود.
حجامت را می توان از بدو تولد تا پایان عمر انجام داد . حجامت در ماه پنج بارداری مفید است؛ چرا که موجب افزایش قد، افزایش مقاومت بدن کودک و مادر و پیشگیری از زردی نوزاد اثرگذار خواهد بود.
مصرف انار را قبل و بعد از هر گونه خونگیری فراموش نکنید. همچنین، می توان از سرکه و کاسنی که خنک کننده بدن است استفاده کرد.
یکی از عمده ترین اشتباهات در حجامت، رعایت نکردن قوانین طبی و اصول درمانی پیش از حجامت است . حجامت بدون توجه به مزاج شخصی، سن، جنس و توان فرد متقاضی زیانبار است.
افراد با طبع گرم و تَر، باید قبل از حجامت غذاهای با طبع خنک مصرف کنند تا کمی از هیجانات خون آنها کاهش پیدا کند. افراد دارای مزاج گرم و تر، به راحتی می توانند برای حجامت اقدام کنند.
بهتر است حجامت در ساعات اولیه روز که هوا معتدل است،انجام گیرد و در ساعات بسیار گرم روز و ساعات سرد شب نباید این کار انجام شود. بهترین ساعت حجامت در روز زمانی است که گرما به سمت سردی برود؛ چرا که حرارت باعث به اصطلاح ذوب خون می شود و خروج آن را آسان می کندبا انجام حجامت خون های کثیف بدن را دفع می کنیم و خون تازه دوباره جایگزین خون کثیف می شود. این کار موجب افزایش اکسیژن رسانی به بافت های خون و عضلات بدن می شود و موجب تقویت سیستم ایمنی بدن خواهد شد.
در واقع در ایامی که حجامت در آن ها توصیه شده تأثیر ماه بر خون انسان طوری است که ترکیبات و اخلاط فاسد خون در بالاترین سطح یعنی نزدیک به پوست قرار می گیرد. به همین دلیل با چند خراش سطحی سموم بدن به این روش دفع می شود. در فصول بهار و پاییز که طول شب و روز یکسان است و بدن تحت تأثیر دو جاذبه خورشید و ماه قرار دارد، جاذبه هم در بالاترین حد خود قرار دارد پس بیشترین ترکیبات سبک از خون دفع می شود.
بدترین زمان حجامت
حجامت در هوای بسیار گرم یا بسیار سرد عارضه ایجاد می کند و علاوه بر ناکارآمد بودن در دفع مواد زائد، می تواند موجب ضعف بیمار به خصوص در سنین میانسالی و کودکی می شود.
اول و آخر ماه قمری برای حجامت مناسب نیست، چون اخلاط در بدن ساکن هستند و میل به عمق دارند. در زمان غلبه نور ماه (12 تا 15 ماه قمری) نیز حجامت مناسب نیست، چون اخلاط لطیف و صالح بیشتر میل به سطح دارند . در سه شنبه های آخر ماه قمری و جمعه ها نیز حجامت توصیه نمی شود.
از انجام حجامت غیرضروری در 13 روز اول هر ماه قمری خودداری شود.
حجامت کردن چند قسمت از بدن به طور هم زمان، متعارف نیست و ممکن است سبب ضعف قلب و کبد و معده، کم خونی و تشدید بیماری ها شود.
هرگز در حمام ، حجامت نکنید . این کار نه تنها در متون معتبر طب سنتی توصیه نشده، بلکه حتی تا 24 ساعت پس از حجامت نیز استحمام را ممنوع دانسته اند .
افرادی که مزاج سرد دارند، نباید به تعداد زیاد حجامت را انجام دهند .
افراد بلغمی مزاج، افراد با معده بلغمی، افرادی که سیستم گوارش ضعیفی دارند باید در انجام حجامت ملاحظات خاصی تحت نظر طبیب داشته باشند.
حجامت نباید در حرارت خیلی شدید و هنگام ظهر انجام گیرد.چون فرد قبل یا بعد از آن غذا(ناهار) میل می کند در هر دو حالت مضر است.
ظهر اخلاط لطیف و صالح بیشتر از خلط غلیظ و فاسد به سطح می آیند و حجامت در این هنگام باعث خروج خلط لطیف صالح می شود و اخلاط فاسد در بدن باقی می مانند. در ضمن روزهای ابری و طوفانی، روزهای مناسبی برای حجامت نیستند.
حجامت در فصل زمستان خصوصاً در دی ماه کمترین اثر درمانی را خواهد داشت.
بهترین وضعیت برای انجام حجامت حالت "چهارزانو" نشسته است؛ از حجامت کردن در وضعیت درازکش و خوابیده یا ایستاده باید خودداری کرد.
بیماران روماتیسمی نباید حجامت کنند.
افراد مبتلا به آنفلوآنزا و سرماخوردگی از انجام حجامت خودداری کنند؛ در بیماری های صعب العلاج که مدت بیماری طولانی شده و بدن ضعیف شده است حجامت نباید انجام شود.
حجامت در شب می تواند زیان آور باشد؛ بهتر است تا زمانی که روز است و خورشید هنوز غروب نکرده، حجامت انجام شود.
از انجام حجامت در حالی که گرسنه هستید خودداری کنید؛ بهترین زمان برای حجامت ، زمانی است که فرد خیلی گرسنه یا خیلی سیر نباشدحجامت در افرادی که تازه از مسافرت آمده اند و خستگی راه در بدن دارند ، زیان آور است.
از نظر حکما و اطبای قدیم ایران زمین تا 12 روز قبل از حجامت و 12 روز بعد از حجامت از خوردن " تخم مرغ " باید پرهیز کرد.
امام رضا(ع) در رساله ذهبیّه می فرمایند :
"فصد و حجامت پس از عمل جماع خوب نیست؛" باید میان جماع و حجامت و فصد، حداقل 12 ساعت فاصله باشد.
بهترین وضعیت برای انجام حجامت حالت "چهارزانو" نشسته است؛ از حجامت کردن در وضعیت درازکش و خوابیده یا ایستاده باید خودداری کرد.
حجامت اضطراری؛ در صورتی که بنا به تشخیص طبیب نیاز به انجام حجامت وجود داشته باشد؛ تمام موارد فوق الذّکر قابل اغماض است (این مسئله در روایات نیز مورد تأکید قرار گرفته است) بنابراین در صورت وجود ضرورت طبّی مثلاً در یک روز جمعه از ماه دی نیز می توان و باید حجامت کرد امّا به توصیه حضرات معصومین(ع) و برای از بین بردن اثرات منفی این حجامتهای ضروری، خواندن آیة الکرسی ضرورت دارد.
تدابیر تغذیه ای پیش از حجامت
تغذیه پیش از حجامت به شرایط بیمار بستگی دارد .افرادی که به علت غلظت خون حجامت می کنند باید پیش و پس از زمان حجامت از خوردن غذاهایی که خون را غلیظ می کنند مانند گوشت گاو و گوساله، ماهی شور، کالباس ، سوسیس ، همبرگر ، پیتزا ، تخم مرغ و غذاهای خمیری مانند نان فطیر ، نان ساندویچی، سوپ ها و آش های غلیظ پر رشته، بادمجان، عدس و کلم پرهیز کنند. حتی تاکید می شود پیش از حجامت از حمام طولانی خودداری کنند.
انجام حجامت به دفعات زیاد یا خون گیری زیاد در طی حجامت سبب ایجاد کم خونی و ضعف کبد خواهد شد، از این رو اگر تعداد، عمق، طول و زاویه خراش ها اصولی باشد مقدار خونی که خارج می شود بین حداقل 20 تا حداکثر 80 میلی لیتر خواهد بود و گرفتن خون زیاد که متأسفانه توسط برخی غیرپزشک انجام می شود نه تنها اخلاط فاسد دفع نمی شود بلکه فرد دچار ضعف در قلب و کبد شده و آثار خراش ها نیز به صورت اسکار بد شکل باقی خواهد ماند.
حجامت پیشگیری
در حجامت پیشگیری توصیه می شود فرد 2 بار در بهار و 1 بار در پاییز حجامت شود. در این نوع حجامت از نیمه دوم اسفند تا نیمه اول تیر زمان حجامت بهاری می باشد و از نیمه دوم شهریور تا نیمه اول آذر زمان انجام حجامت پاییزی است و برحسب مزاج و حالات روحی و جسمی تاثیرات حجامت در ایام مختلف ماه قمری متفاوت است. به این ترتیب که در افراد دموی و صفرا نیمه اول ماه قمری و بخصوص هفته دوم مناسب تر است و در سایرین:
روز 16 ماه جهت جلوگیری از جذام و برص
روز 17 ماه جهت جلوگیری از بین رفتن ضعف عمومی بدن و مشکلات خونی
روز18 ماه جهت پیشگیری وایمنی درمورد هفتاد بیماری اصلی
روز19 ماه جهت جبران و اصلاح کم خونی (آنمی فقر آهن و...)
روز20 ماه جهت اصلاح و فصیح شدن گفتار (لکنت زبان و...)
روز 21 ماه جهت افزایش قوت و شجاعت (در انسانهای با ضعف اراده و تصمیم و دارای انواع ترس وفوبیای اجتماعی – فوبیای آسانسورو...)
روز 22 ماه جهت پیشگیری و ایمنی در مقابل هفتاد بیماری
روز 23 ماه جهت افزایش طول عمر وسلامتی
روز 24 ماه جهت قدرت بخشیدن به کمر و معده(تقویت دستگاه گوارش و دستگاه تناسلی و بیماریهای دیسک و سیاتیک)
روز 25 ماه جهت دفع بوی بد بدن و تعریق زیاد
روز 26 ماه جهت دفع اندوه و غم و علل بیماریهای اعصاب و روان(افزایش نشاط و حوصله و لذت از زندگی و خواب و....)
روز 27 ماه جهت باز گشتن به سلامتی و دستیابی به عافیت و طول عمر و رهایی از بیماریهای قبلی
روز 28 ماه رنگ صورت را باز می کند و عمر را طولانی ،جسم را پاک و نشاط را افزایش می دهد.
روز29 ماه عاملی جهت رهایی از بیماریهای اعصاب وروان و غم اندوه
روز 30 ماه راس طبابت است وخصوصاًدر افراد دموی –بلغمی- سوداوی بسیار مناسب است.
تقویم ایام هفته برای انجام حجامت
شنبه:
روز خرید وفروش و روز طلب روزی است ،روز خلق جنیان و روز مکرو خُدعه می باشد ، حجامت در آن روز توصیه شده است.
یک شنبه:
روز خلق آدم، روز خیر و خوبی، روز باغبانی خانه سازی، حجامت در این روز مورد توصیه معصومین (ع) بوده و شفای هر دردی ذکر شده است.
دوشنبه:
روز خلق چارپایان، خشکی و دریاست، روز سفر و رفع حوائج است و روزی است که پیامبر (ص) در آن روز بیشتر حجامت می کردند.
سه شنبه:
روز دعا و شروع کارهاست و حجامت در سه شنبه های 14 و 15 و 17 و 21 ماه های قمری شفای هر دردی است.
چهار شنبه:
روز خلق پرندگان، روز خلق جهنم و درندگان وحشی است. و روز شروع کارو مداوای بیماری هاست و حجامت درمانی بسیار توصیه شده است .
پنج شنبه:
روز خلق آسمان و بهشت و ملائکه است. طلب رزق، قضای حوائج شخصی، روز گرفتن ناخن، می باشد. حجامت در آن بسیار توصیه شده است، حجامت در اوایل روز پنج شنبه آخر ماه قمری علاج همه ی دردهاست و حجامت در پنج شنبه های مصادف با 15-17-21 ماه قمری از طغیان خون و سکته های قلبی و مغزی پیشگیری می کند و علاج فشار خون است.
جمعه:
استحباب فراوان در گرفتن ناخن و سبیل و غسل و حمام دارد و عصر آن جهت خطبه ازدواج تاکید شده است. معصومین (ع) از حجامت در روز جمعه منع کرده اند و خصوصاًدر حوالی ظهر را بسیار خطر ناک و مضر می دانند و در غیر این ساعات در صورت لزوم و وجوب حجامت اورژانسی (مسمومیت – سکته و...) بایستی با احتیاط و همراه با خواندن آیه الکرسی انجام شود.
منبع : giahdaroe
