اِسهال وضعیتی است که در آن فرد بیمار دست کم سه بار در روز دفع مدفوع روان یا مایع دارد. این حالت میتواند چند روز به طول بینجامد و موجب کم آبی بدن می‌شود که در پی از دست دادن مایعات رخ می‌دهد. نشانه‌های کم آبی معمولاً با از بین رفتن کشش طبیعی پوست و تغییر در شخصیت آغاز می‌شود. این وضعیت میتواند پیشروی کند و در حالات حادتر منجر به کاهش ادرار، رنگ‌پریدگی، ضربان سریع قلب، و کاهش در پاسخگویی شود. ولی مدفوع روان اما بدون آب در کودکانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند میتواند طبیعی باشد.
علایم اسهال:
درد یا گرفتگی شکم
نیاز فوری به دستشویی رفتن
حالت تهوع
از دست دادن کنترل حرکت روده
اگر اسهال ناشی از عفونت باشد، ممکن است افراد موارد زیر را نیز تجربه کنند:
مدفوع خونی
استفراغ
تب و لرز
سرگیجه
اسهال ممکن است باعث کمبود آب بدن و ضعف بدنی شود، که هر کدام علائم خاصی دارند.
انواع اسهال
- اسهال وبایی
در بیماری وبا دیده می شود و همراه با مدفوع خونی می باشد. التهاب مخاط روده بزرگ باعث انتقال خون، مخاط و مایعات در مدفوع می شود.
- اسهال کلری
یک نوع اسهال شدید و آبکی می باشد که به علت اختلال در تبادل بی کربنات کلر در قسمت پایینی روده است و با مدفوع بیش از حد کلر روبرو می باشیم. نوزادان مبتلا به این اسهال دارای شکم برجسته، بی حالی و تاخیر در رشد جسمی و روانی می باشند.
- اسهال لینتریک (Lienteric)
در این نوع اسهال، مدفوع حاوی موادغذایی هضم نشده می باشد.
- اسهال اسمزی
ناشی از ناتوانی جذب برخی موادمغذی از قبیل قندها، منیزیوم، سولفات و فسفات می باشد. آب، بوسیله این مواد جذب نشدده، به روده کشیده می شود و باعث شل شدن مدفوع می شود. اگر از رژیم غذایی‌تان این مواد را حذف کنید، این نوع اسهال از بین می رود.
- اسهال خانوادگی
اسهال به علت عفونت خارج از دستگاه گوارش رخ می دهد.
- اسهال آبکی
اسهال آبکی حجیم در نتیجه افزایش ترشح یون و آب و مهار بازجذب آنها رخ می دهد.
یکی از علل شایع اسهال، بیماری گاستروانتریت ویروسی یا آنفلوانزای معده است که موجب تهوع و استفراغ نیز می گردد
- اسهال تابستانی
در کودکان در گرمای شدید تابستان، اسهال حاد رخ می دهد.
- اسهال مسمومیت
سموم باعث ترشح آب و نمک در مدفوع می گردند. سموم خارجی از قبیل سم باکتری ویبریوکلرا و اشرشیاکلی، باعث اسهال آبکی حجیم می شود.
- اسهال مسافرتی
در مسافرت و به خصوص بازدید از مناطق گرمسیر و نیمه گرمسیر که وضع بهداشت مناسب ندارند، این نوع اسهال رخ می دهد و یکی از شایع ترین انواع آن عبارت است از اشرشیاکلی.
- اسهال نواحی گرمسیری (اسپرو)
نوع مزمن سندرم سوء جذب در مناطق گرمسیری و غیرگرمسیری می باشد.
- اسهال کودک تازه از شیر گرفته
اسهال در نوزادانی که از شیرمادر گرفته شده اند و شروع به خوردن غذا می کنند، شایع است. این اسهال در نتیجه بهداشت نامناسب و بروز عفونت اشرشیاکلی و یا روتاویروس می باشد.
- اسهال متناقض
علائم این نوع اسهال، همانند اسهال است، اما در واقع همراه با یبوست است و به نام عارضه مدفوعی خوانده می شود.
در این نوع اسهال، مقداری مدفوع در راست روده باقی می ماند.
در بین کودکان و افراد بزرگسالی که محدودیت حرکت دارند و بزرگسالانی که مشکلات ذهنی دارند، این نوع اسهال رایج است.
- اسهال غیرواقعی
این اسهال ناشی از ملین ها می باشد. این اهال در اختلال پرخوری عصبی (بولیمیا) دیده می شود.
اسهال میکروبی
اسهال عفونی یا میکروبی توسط ویروس، باکتری و انگل خاصی ایجاد می شود.
دلایل اصلی اسهال
– حساسیت غذایی:
گاهی اوقات آدم ها محصولاتی را مصرف می کنند که بدن شان نمی پذیرد. بدن تمایل دارد تا حد امکان این محصولات خوراکی را آزاد کند و همین امر باعث ایجاد اسهال می شود.
– آب آلوده:
تابه حال پیش آمده است جای جدیدی بروید و با خوردن آب دچار اسهال شده باشید؟ گاهی اوقات لازم نیست آب آلوده باشد که اسهال بگیرید. کافی است که خارجی باشد تا باعث شل شدن مدفوع شود.
– بیماری های روده:
انواع مختلفی بیماری های روده ای وجود دارد که آدم ها از آن ها رنج می برند. یکی از شناخته شده ترین نوع آن ها آی بی اس یا سندروم روده ی تحریک پذیر است. ابتلا به یک بیماری روده می تواند منجر به اسهال گاه و بیگاه شود.
اگر کنجکاوید بدانید اسهال چه مدت طول می کشد. معمولا به فردی که به آن مبتلا شده است بستگی دارد. اگر افراد به سرعت دست به دامن درمان های خانگی شوند، ممکن است آن قدرها طول نکشد. پس لازم است با درمان خانگی اسهال که موثر و سریع باشند آشنا شوید. ای درمان ها با مواد مغذی و در دسترس در خانه و بدون مصرف داروهای شیمیایی با همان اثربخشی عمل می کنند با این تفاوت که عوارض جانبی ندارند.
چند نکته که باید به آن ها توجه کرد:
در صورتی که فرد دچار اسهال مشکلاتی دارد که استفاده از مایعات را برایش محدود شده، پیش از شروع مصرف زیاد مایعات حتما باید با پزشک مشورت کند.
کودکان، زنان باردار و سالمندان مبتلا به اسهال باید بسیار مراقب باشد.
شیرخوارانی که شیر خشک می خورند باید با مشورت پزشک از شیر خشک مناسب تری استفاده کنند، اما در مورد شیرخوارانی که شیر مادر می خورد، هیچ تفاوتی ندارد و نباید شیر مادر قطع شود.
کم شدن آب بدن ناشی از اسهال می تواند برای کودکان خطرناک باشد. قبل از دادن هر دارو باید با یک پزشک مشورت شود.
چند داروی بدون نسخه می تواند به درمان اسهال کمک کند. داروهایی مانند بیسموت (Pepto-Bismol)، آتاپولگیت (Kaopectate) و لوپرامید (Imodium) بدون درمان علت بیماری، به کاهش علائم اسهال کمک می کند. افراد با اسهال مزمن نباید این داروها را بدون مشورت با پزشک استفاده کنند.
بدون تجویز پزشک نباید بیش از دو روز خوددرمانی کرد و داروی ضد اسهال خورد. مصرف بیش از اندازه این داروها مشکل ساز شده و باعث یبوست می شود. در صورت داشتن تب یا اثر خون در مدفوع باید حتماً به پزشک مراجعه شود.
درمان دارویی
در موارد خفیف می‌توان از داروهایی مثل لوپرامید و پپتوبیسمول استفاده کرد. امکان دارد سایر داروهای ضداسهال تجویز شوند. در صورت شناسایی یک انگل یا باکتری به خصوص به عنوان علت اسهال، امکان دارد آنتی‌بیوتیک تجویز شود.
در موارد زیر باید درمان خانگی را متوقف کرد و سریعاً به پزشک مراجعه کرد:
اگر اسهال بیش از ۴۸ ساعت طول بکشد
درد شدیدی در شکم و یا روده به وجود آید.
درجه تب به ۳۸ درجه سانتیگراد یا بالاتر برسد.
مخاط، خون یا کرم در مدفوع ظاهر شود.
همان طور که اشاره شد اگرچه تغییر در رژیم غذایی اولین قدم در درمان اسهال است اما به منظور تسریع در روند بهبودی داروهای مختلفی به منظور درمان اسهال تولید شده‌اند که در ادامه به صورت اجمالی به برخی از این داروها اشاره می‌شود.
لوپرامید
قرص لوپرامید (Loperamide) یکی از داروهای ضد اسهال است که در صورت مصرف ممکن است عوارضی مثل سرگیجه، خواب‌آلودگی و تهوع به دنبال داشته باشد. توجه داشته باشید که این دارو برای اسهال‌های ناشی از عفونت توصیه نمی‌شود زیرا دفع میکروب‌ها را از روده به تأخیر می‌اندازد.
دیفنوکسیلات
قرص دیفنوکسیلات (Diphenoxylate) دارویی برای درمان اسهال و بیماری‌های التهاب روده می‌باشد. تاری دید یا خشکی پوست از عوارض دیفنوکسیلات است. این دارو با کاهش دادن حرکات روده زمان عبور غذا از روده‌ها و جذب آب اضافی را افزایش می‌دهد و در نتیجه سبب کاهش میزان اسهال می‌شود. توجه داشته باشید که دیفنوکسیلات دارویی است برای رفع علایم اسهال و به هیچ وجه علت زمینه‌ای اسهال را درمان نمی‌کند. مصرف طولانی مدت دارو ممکن است موجب بروز تحمل و استفاده مقادیر زیاد آن موجب وابستگی به دارو شود.
بیسموت ساب سیترات
قرص بیسموت ساب سیترات (Bismuth Subcitrate) برای مشکلات گوارشی نظیر عفونت یا زخم معده مصرف می‌شود.استفراغ از عوارض قرص بیسموت ساب سیترات است.این دارو برای درمان زخم معده و روده و نیز اسهال مسافرتی استفاده می‌شوند. مقدار مصرف این دارو برای هر بیمار باید طبق نظر پزشک تعیین گردد اما به طور کلی برای بزرگسالان دو قرص دو بار در روز و یا یک قرص چهار بار در روز مصرف می‌شود.
درمان خانگی اسهال
برای درمان این بیماری روش های درمان خانگی زیادی وجود دارد که در کتب طب سنتی به تفصیل راجع به آنها نوشته شده است. برخی از این روش ها به اندازه ی درمان های دارویی و پزشکی تاثیر گذارند و می توانند برای درمان این بیماری بسیار موثر باشند.
سرکه سیب
یکی از موثرترین درمان های خانگی، مصرف سرکه ی سیب است. برای درمان، ۱ قاشق غذاخوری سرکه ی سیب را با ۱ لیوان آب ترکیب کرده و میل کنید. سرکه ی سیب میتواند بسیاری از عفونت های روده ی شما را از بین ببرد و به درمان این بیماری کمک کند.
ماست
ماست از موثرترین درمان های خانگی شناخته شده برای اسهال است. خوردن ۲ کاسه ماست در شرایطی که به این بیماری مبتلا شده اید می تواند برای درمان سریع آن بسیار موثر باشد. برای تاثیر بیشتر می توانید موز و یا کته را به ماست اضافه کنید.
موز
موز حاوی مقادیر فراوانی پکتین است. پکتین نوعی فیبر محلول در آب است که می تواند برای درمان بسیار مفید باشد. همچنین موز دارای مقادیر فراوانی پتاسیم است که می تواند شرایط الکترولیتی بدن شما را در مواقع ابتلا به این بیماری تنظیم کند. در زمانی که به اسهال مبتلا هستید روزانه چند عدد موز رسیده میل کنید تا بیماری شما کاهش یابد.
شیرسویا
از آنجایی مصرف محصولات لبنی مثل شیر میتواند به شدیدتر شدن آن کمک کند و هضم آن به شدت دشوار می گردد. بهترین جایگزین ممکن در چنین شرایطی شیر سویا می باشد که هم هضم آن به مراتب آسان تر است و هم میتواند به جبران کم آبی بدن شما کمک کند.
آلوئه ورا
آلوئه ورا می تواند سیستم ایمنی بدن شما را افزایش دهد و در مواقعی که به اسهال مبتلا شده اید دستگاه گوارش شما را تقویت نماید. برای درمان می توانید روزانه ۳ فنجان آب طبیعی آلوئه ورا بنوشید.
چای بابونه
گیاه بابونه به علت خواص ضد اسپاسم یکی از بهترین روش های درمان خانگی است. نوشیدن دمنوش بابونه می تواند به کاهش التهابات روده کمک کند و برای درمان این بیماری یکی از موثرترین روش هاست. ۱ قاشق چایخوری برگ بابونه را با ۱ قاشق چایخوری برگ نعناع خشک در ۱ فنجان آب جوش به مدت ۱۰ دقیقه قرار دهید و سپس میل کنید. برای درمان می توانید چند فنجان از این دمنوش گیاهی را در طول روز میل نمایید.
کره ی بادام زمینی
اگر به کره ی بادام زمینی حساسیت ندارید مصرف آن همراه با کمی نان تست می تواند برای درمان بسیار موثر باشد. شما می توانید در مواقعی که به این بیماری مبتلا هستید از این روش به عنوان صبحانه یا میان وعده استفاده کنید.
چه موقع هنگام اسهال شدن باید به پزشک مراجعه کرد؟
قبل از هرچیز توجه داشته باشید که اولین گزینه شما در مراجعه برای اسهال بایستی به متخصص داخلی باشد.
اما در صورت وجود این علائم بایستی حتما به یک پزشک فوق تخصص گوارش مراجعه کنید:
وجود خون در اسهال یا مدفوع سیاه و قیری
تب بالا (بالای 101 درجه فارنهایت) یا تبی که بیش از 24 ساعت طول بکشد
اسهالی که بیش از 2 روز ادامه داشته باشد
حالت تهوع یا استفراغی که شما را از نوشیدن مایعات برای جایگزینی مایعات از دست رفته باز دارد
درد شدید در شکم یا پایین کمر
اسهال پس از بازگشت از کشور خارجی
منبع: antiillness
